De belangrijkste punten in het kort:
- De spijsvertering verandert met de leeftijd – maar niet elk senior heeft speciaal voer nodig
- Basis van de voeding blijft kwalitatief hoogwaardig ruwvoer
- Het spijsverteringsstelsel werkt trager en minder efficiënt
- Individuele aanpassing is belangrijker dan standaardoplossingen
- Kleine, frequente maaltijden zijn beter dan enkele grote
- Watervoorziening speelt een centrale rol
- Observatie en regelmatige aanpassing van het voerplan zijn essentieel
„Krijgt jouw paard ook al seniorenmuesli?“ Deze vraag hoor je uiterlijk zodra je paard de 20 is gepasseerd. De diervoederindustrie suggereert ons dat ouder wordende paarden automatisch speciaal voer nodig hebben. Maar klopt dat eigenlijk wel? Het antwoord is, zoals zo vaak: het hangt ervan af.
Ouder worden begint in de darm
Met toenemende leeftijd verandert de spijsvertering van het paard. De darmen werken trager, voedingsstoffen worden niet meer zo efficiënt opgenomen als in de jonge jaren. Het microbioom – dus het geheel van alle darmbacteriën – verliest aan diversiteit. Dat klinkt in eerste instantie dramatisch, maar betekent niet automatisch problemen. Het is namelijk allemaal onderdeel van het natuurlijke verouderingsproces.
Veel paarden compenseren deze veranderingen zonder problemen, zolang ze voldoende tijd hebben om te eten en het basisvoer van goede kwaliteit is. Andere paarden hebben daarentegen al vroeg ondersteuning nodig. Het verschil zit vaak in het gebit.
De tanden – sleutel tot de juiste voeding
Een paard met een goed gebit en gezonde kaakgewrichten kan ook op 25-jarige leeftijd nog probleemloos zijn hooi vermalen. Zijn er echter gebitsproblemen, dan wordt het mechanisch verkleinen van de vezels moeilijker. Het gevolg: het paard slikt grotere stukken door, die in de darmen niet meer optimaal verteerd kunnen worden. Hier begint vaak een vicieuze cirkel van gebrekkige vertering en gewichtsverlies. Dit kan niet gecompenseerd worden door méér voer te geven, want hoe gehaaster het paard probeert te eten, des te slechter verteerbaar is het voer dat half gekauwd wordt doorgeslikt.
Het basis-voedingsplan voor senioren
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, hebben oudere paarden niet automatisch krachtvoer nodig. De basis van de voeding blijft ook op hogere leeftijd kwalitatief goed ruwvoer. Het verschil zit in de manier van aanbieden en de frequentie van voeren.
Een goed senioren-voedingsplan is geïnspireerd op de natuur: paarden zijn evolutionair ingesteld om de hele dag door kleine hoeveelheden ruwvoer te eten. Op oudere leeftijd wordt dit principe nog belangrijker. Het spijsverteringsstelsel kan beter omgaan met veel kleine maaltijden dan met enkele grote. En gelukkig biedt de diervoederindustrie onze senioren tegenwoordig „voorgekauwd hooi“ in de vorm van hooibrok, dat niet alleen ruwvoer naar de darmen brengt, maar ook vocht.
Water – het onderschatte levenselixer
Met de leeftijd neemt het natuurlijke dorstgevoel vaak af. Tegelijkertijd wordt een goede watervoorziening belangrijker dan ooit voor de spijsvertering. Oudere paarden drinken vaak liever uit emmers dan uit automatische drinkbakken. In de winter moet het water licht verwarmd zijn – niet alleen vanwege de kou, maar ook omdat lauwwarm water de darmactiviteit ondersteunt, doordat het lichaam minder energie hoeft te gebruiken om het op te warmen. Belangrijk om te onthouden: oudere paarden hebben geen energie meer te verspillen, ze moeten er zuinig mee omgaan. Geweekt hooibrok, lauwwarm aangeboden, is hier de ideale oplossing voor seniorenpaarden.
Van hooi naar de hooibrok-maaltijd
Wanneer kauwen moeilijker wordt, is geweekte hooibrok het beste alternatief voor hooi. Het levert dezelfde voedingsstoffen, maar is gemakkelijker te verteren. Een veelgemaakte fout is echter dat er te weinig van gevoerd wordt. Een paard van 500 kilo heeft minimaal 10 kilo hooi per dag nodig – of de overeenkomstige hoeveelheid hooibrok. Want ook al koop je het in zakken, hooibrok is geen sterk geconcentreerd, voedzaam krachtvoer, waarvan we geleerd hebben het spaarzaam te voeren. In plaats daarvan vervangt 1 kg hooibrok daadwerkelijk 1 kg los gevoerd hooi. Daarbij is hooibrok lichter dan je op het eerste gezicht denkt.
Praktische tip: Weeg de inhoud van de voerschep waarmee de hooibrok worden afgemeten een keer af met een digitale keukenweegschaal. In de meeste gevallen is een schep geen kilo, maar aanzienlijk minder.
De mythe van het seniorenmuesli
Kant-en-klare seniorenmuesli’s bevatten meestal vooral graanvlokken en diverse restproducten uit de voedingsmiddelenindustrie, die een gezonde senior helemaal niet nodig heeft. Integendeel, veel oudere paarden hebben te maken met leeftijdsgebonden insulineresistentie en moeten daarom suikerarm en zetmeelvrij gevoerd worden. Beter is het om gericht aan te vullen wat echt ontbreekt, bijvoorbeeld via een seniormineraal of via kruidenmengsels die passen bij de gezondheidsbehoeften van het paard.
Kruiden en Co. – natuurlijke helpers
De natuur biedt veel mogelijkheden om de spijsvertering van oudere paarden te ondersteunen. Klassiekers zoals venkel, komijn en anijs stimuleren de darmactiviteit. Paardenbloem en artisjok ondersteunen de lever. Zulke kruiden kun je ofwel zelf verzamelen of als kant-en-klare mengsels kopen. Let er daarbij op dat de kruiden een hoog gehalte aan werkzame stoffen bevatten, dus bij voorkeur in farmacopee-kwaliteit. Goedkope kruidenmengsels zouden altijd je wantrouwen moeten wekken, want hoogwaardige, werkzame kruiden hebben nu eenmaal hun prijs. Daarentegen helpen ze je paard dan ook echt.
De individuele weg vinden
De kunst van de seniorenvoeding ligt erin de individuele behoefte van je paard te herkennen. Enkele oriëntatiepunten:
Je paard heeft mogelijk ondersteuning nodig als:
- het duidelijk langer over het eten doet dan vroeger
- er af en toe hooipropjes uit de mond vallen
- het gewicht daalt ondanks voldoende voeropname
- de mest grover van structuur wordt
- het vaker last van mestwater heeft
Aanpassingen met mate
Veranderingen in de voeding moeten altijd langzaam gebeuren. Het oudere spijsverteringsstelsel reageert vaak gevoelig op plotselinge omschakelingen. Observeer je paard zorgvuldig en noteer veranderingen. Wat werkt? Wat niet? Blijf flexibel in je aanpassingen. Een competente voedingsadviseur kan je helpen om de voeding van je senior individueel af te stemmen en steeds opnieuw bij te stellen, zodat je lieveling optimaal verzorgd blijft.
Kwaliteit in plaats van kwantiteit
De beste seniorenvoeding is die welke bij jouw paard past. Ze hoeft niet ingewikkeld te zijn, maar wel doordacht. Richt je op hoogwaardige basisvoeders zoals hooi en suikerarme hooibrokken, in plaats van op dure speciale producten zoals seniorenmuesli. Observeer zorgvuldig, experimenteer voorzichtig en aarzel niet om deskundige hulp in te schakelen als je onzeker bent.
Goede voeding op leeftijd is geen raketwetenschap – ze vraagt vooral één ding: tijd, geduld en aandachtige observatie. Je paard zal je dankbaar zijn met een stabiel gewicht en een goede spijsvertering.
🇬🇧 We are an experienced team of therapists specializing in feed consultation and integrated therapies for horses. With extensive experience in treating metabolic issues, we focus on natural, species-appropriate feeding and proven naturopathic remedies to enhance your horse's health. Benefit from our expertise to ensure the well-being of your horse.
