Wanneer insectenbescherming echt nodig is en hoe je de perfecte uitrusting vindt.
Het belangrijkste in het kort
- Behoefteanalyse: Niet elk paard heeft een vliegendeken nodig – individuele factoren zijn doorslaggevend
- Pasvorm is cruciaal: Slecht passende dekens kunnen meer kwaad dan goed doen
- Materiaal maakt het verschil: Ademend vermogen en bescherming goed tegen elkaar afwegen
- Veiligheid eerst: Kies voor scheurbestendige, maar toch ‘noodsituatie-veilige’ constructies
- Meerdere dekens nodig: Voor hygiëne en continu gebruik zijn wisseldekens onmisbaar
- Alternatieven overwegen: Soms zijn vliegensprays of aanpassingen in het stalmanagement zinvoller
Vliegendekens zijn uit moderne stallen nauwelijks nog weg te denken, maar lang niet elk paard heeft deze bescherming nodig. De keuze voor of tegen een vliegendeken moet goed overwogen worden, want verkeerd gebruikte uitrusting kan meer problemen veroorzaken dan oplossen. Deze gids helpt je om de juiste beslissing te nemen voor jouw paard en om indien nodig de optimale oplossing te vinden.
Wanneer vliegendekens echt zinvol zijn
Paardentypes met een verhoogde beschermingsbehoefte
Niet alle paarden zijn even gevoelig voor insectenproblemen. Een Tinker met zijn van nature dichte zomervacht heeft meestal voldoende “afweer” om niet al te veel last te hebben. Moderne warmbloeden daarentegen, met hun dunne, zijdeachtige sportvacht en de kortgeknipte manen en staarten, missen vaak een natuurlijke bescherming. Hun elegante uiterlijk gaat ten koste van de functionaliteit.
Paarden met een lichte huid lopen extra risico omdat ze niet alleen gevoeliger zijn voor insectenbeten, maar ook voor UV-straling. Perlino’s, cremello’s of andere licht gepigmenteerde paarden profiteren vaak merkbaar van beschermende dekens – al is het maar vanwege de UV-bescherming. Oudere paarden of dieren met een verzwakt immuunsysteem kunnen insectenbeten minder goed verdragen en hebben daarom vaker extra bescherming nodig. Maar zoals zo vaak geldt: observeer het individuele paard goed en neem dan een beslissing. Er zijn genoeg oude paarden die totaal geen last hebben van insectenbeten, terwijl de Tinker naast hen zijn hals bloedig schuurt door zomereczeem.
Houd rekening met locatiegebonden factoren
De omstandigheden ter plaatse spelen ook een belangrijke rol. Stallen in de buurt van water of in vochtige gebieden hebben van nature een grotere insectenpopulatie. Ook weides zonder natuurlijke schaduw of andere oorzaken van verhoogde insectendruk rechtvaardigen vaak het gebruik van beschermende uitrusting.
Medische indicaties
Bij ernstig zomereczeem zijn speciale eczeemdekens vaak onmisbaar, ook al bieden ze slechts symptomatische verlichting. Paarden met oogproblemen of slecht genezende wonden kunnen aanzienlijk geholpen worden met vliegenfrontriemen of -maskers.
De juiste pasvorm vinden
Basis voor het opmeten
Een vliegendeken moet zitten als een op maat gemaakt pak. Te strakke dekens schuren en beperken de bewegingsvrijheid, te losse dekens verschuiven en kunnen gevaarlijke situaties veroorzaken. De belangrijkste maten zijn de ruglengte (van schoft tot staartaanzet), de borstomvang en de diepte (van de rug tot aan het gewenste onderste punt). Veel fabrikanten bieden maattabellen aan, maar een individuele aanpassing is vaak noodzakelijk.
Bewegingsvrijheid testen
Een goed passend vliegendeken moet alle natuurlijke bewegingen van het paard toelaten. Tijdens het grazen mag het niet trekken in de hals, en tijdens het lopen mag het de schoudervrijheid niet beperken. Een test op de weide laat snel zien of de pasvorm klopt.
Let op gevoelige zones
Kritieke plekken zijn vooral de schuurplekken op schouders, borst en kruis. Hier mag de deken niet te strak zitten en ook geen plooien vormen die extra wrijving veroorzaken. Verstevigingen of vullingen op deze plekken kunnen huidproblemen helpen voorkomen.
Materiaalkeuze: Het compromis tussen bescherming en comfort
Lichte netstoffen voor warme dagen
Fijnmazige netstoffen bieden het beste compromis tussen bescherming en ademend vermogen. Ze houden de meeste vliegen tegen, laten lucht circuleren en voorkomen oververhitting. Ideaal voor gevoelige paarden of zeer warme klimaten, omdat ze doorgaans goede bescherming bieden tegen vliegen en dazen. Muggen worden door deze dekens meestal echter niet tegengehouden.
Dichtere stoffen tegen kleine plaaggeesten
Voor eczeemdekens zijn dichter geweven stoffen nodig die ook de kleinste knutten buiten houden. Deze dekens zijn minder ademend en kunnen leiden tot oververhitting – een dilemma dat zorgvuldige observatie vereist, vooral als paarden geen schaduw hebben op de weide.
UV-bescherming als extra functie
Moderne UV-beschermende stoffen combineren insectenbescherming met zonwering. Vooral voor paarden met een lichte huid of in gebieden met sterke zonnestraling kan dit een waardevolle investering zijn. Maar ook hier geldt: de voeding beïnvloedt hoe gevoelig een paard op zonlicht reageert. Sommige planten, zoals het bekende sint-janskruid, maar ook luzerne (alfalfa), kunnen fotosensibiliteit verhogen. In plaats van het paard meteen in een UV-dichte deken te wikkelen, is het daarom zinvol om ook het rantsoen onder de loep te nemen als het dier gevoelig is voor zonnebrand.
Kwaliteit van het materiaal herkennen
Hoogwaardige materialen herken je aan een gelijkmatige weving, stevige naden en duurzame sluitingen. Goedkope materialen scheuren snel en kunnen door scherpe randen zelfs verwondingen veroorzaken.
Veiligheidsaspecten niet verwaarlozen
Het veiligheidsparadox
Vliegendekens moeten aan twee tegenstrijdige eisen voldoen: enerzijds moeten ze robuust en scheurvast zijn, anderzijds moet het paard zich in noodsituaties zelfstandig kunnen bevrijden. Moderne dekens lossen dit probleem op met breekpunten of elastische inzetstukken.
Beoordeling van het sluitsysteem
Klittenband- en kliksluitingen zijn handig, maar kunnen bij zware belasting falen of verwondingen veroorzaken. Gespen zijn steviger, maar kosten meer tijd bij het om- en afdoen. De keuze hangt af van het gebruik. Versleten sluitingen, rafelende naden of beschadigde materialen kunnen veiligheidsrisico’s vormen. Een wekelijkse controle van de uitrusting hoort bij de verzorgingsroutine.
Speciale oplossingen voor bijzondere behoeften
Vliegenmaskers: bescherming voor het gevoelige hoofd
Oogmaskers beschermen het gevoelige gezicht, maar kunnen warmteophoping veroorzaken. Een goede pasvorm is belangrijk: het masker mag niet knellen en het zicht niet belemmeren. Maskers met oor- of neusbescherming bieden extra bescherming, maar vragen om extra aandacht bij het afstellen.
Frontriemen met franjes als alternatief
Voor veel paarden is een frontriem met franjes een goed alternatief voor de natuurlijke voorpluk. Deze oplossing voorkomt warmteophoping rond het hoofd en biedt toch effectieve bescherming voor de ogen.
Verzorging en hygiëne: meerdere dekens zijn noodzakelijk
Waarom één deken niet genoeg is
Vliegendekens worden bij dagelijks gebruik snel vuil. Zweet, stof en vuil verzamelen zich in het textiel en verminderen de ventilatie. Bovendien kunnen ze huidirritaties veroorzaken. Minstens twee dekens per paard zijn daarom onmisbaar – één in gebruik, één in de was.
De meeste moderne vliegendekens zijn wasmachinebestendig, maar moeten voorzichtig worden gewassen. Agressieve wasmiddelen of wasverzachters kunnen het beschermende effect verminderen. Luchtdrogen is meestal beter dan de droger. Een schone, droge opslag verlengt de levensduur aanzienlijk. Mottenbescherming en UV-bescherming tijdens opslag – vooral in de winter – helpen de materiaalkwaliteit te behouden.
Investeren in duurzaamheid
Hoogwaardige vliegendekens zijn duurder, maar gaan vaak meerdere seizoenen mee. Goedkope dekens moeten vaak worden vervangen en zorgen op de lange termijn voor hogere kosten. Bovendien is het risico op verwondingen bij inferieure producten groter.
Ook het milieuaspect moet bij de aanschaf van vliegendekens in overweging worden genomen. Synthetische materialen belasten het milieu, vooral als ze vaak moeten worden vervangen. Duurzame, kwalitatief hoogwaardige producten zijn milieuvriendelijker dan goedkope wegwerpproducten. Ook over de afvoer moet worden nagedacht, zeker omdat tijdens het spelen vaak stukken van de deken op de wei terechtkomen en daar helaas niet vergaan. De ervaring leert: goedkope dekens gaan sneller kapot dan kwalitatieve modellen.
Waar je op moet letten bij de aankoop
- Versterkte naden op belastbare plekken
- Roestvrije sluitingen voor een langere levensduur
- Ademend materiaal om hittestuwing te voorkomen
- Wasbaarheid voor eenvoudig onderhoud
- Fabrieksgarantie als kwaliteitskenmerk
Passen vóór aankoop
Serieuze verkopers bieden de mogelijkheid om te passen of een deken te ruilen. Een deken die niet goed past, is een slechte investering – hoe goedkoop die ook was.
Grenzen en alternatieven herkennen
Wanneer vliegendekens problematisch worden
Op extreem warme dagen kunnen zelfs lichte dekens leiden tot oververhitting. Paarden gaan meer zweten, wat paradoxaal genoeg juist méér insecten aantrekt. In zulke situaties zijn vliegensprays of aanpassingen in het management vaak een betere keuze.
Veel stallen kiezen er bijvoorbeeld voor om hun paarden in de zomer ’s nachts te weiden. Dan zijn er wel meer muggen, maar nauwelijks dazen of vliegen. Een alternatief is heel vroeg in de ochtend weiden. Wat het beste werkt, hangt af van de stalorganisatie. Schaduwplekken en windcorridors kunnen net zo effectief zijn als kunstmatige bescherming.
Maatwerk in plaats van standaardoplossingen
De perfecte vliegendeken bestaat niet – wel de perfecte oplossing voor elk individueel paard in zijn eigen situatie. Een zorgvuldige analyse van de behoeften, gecombineerd met kwaliteitsmateriaal en consequent onderhoud, kan de zomer voor paard en eigenaar een stuk aangenamer maken. Belangrijk daarbij is om vliegendekens niet als wondermiddel te zien, maar als één onderdeel binnen een totaalconcept: met diervriendelijke huisvesting, doordacht management en bescherming op maat. Zo ontstaat er een balans die recht doet aan zowel de behoeften van het paard als de praktische kant van het dagelijks leven.
🇬🇧 We are an experienced team of therapists specializing in feed consultation and integrated therapies for horses. With extensive experience in treating metabolic issues, we focus on natural, species-appropriate feeding and proven naturopathic remedies to enhance your horse's health. Benefit from our expertise to ensure the well-being of your horse.
- Vliegendekens correct kiezen: De ultieme gids voor paardeneigenaren - 13. juni 2025
- Lijnzaad in de paardenvoeding - 28. januari 2025
- Basisprincipes van de voeding van fokmerries - 23. januari 2025
