Top 5 Voedingsfouten in de winter

Leestijd 9 minuten  

“Olie geeft het paard in de winter meer energie.”

Paarden gebruiken voedingsvezels, met name cellulose en hemicellulose, als hun primaire energiebron. Wanneer de energiebehoefte toeneemt, verhoogt het paard de energieopbrengst van zijn ruwvoer door de benutting ervan in de dikke darm te verbeteren.

Bovendien hebben paarden in de wintermaanden de neiging om meer hooi te eten vanwege de lagere temperaturen, waardoor ze soms 20-25 kg per dag nodig hebben om aan hun energiebehoefte te voldoen.

Als de energie uit voedingsvezels onvoldoende is, gaan paarden over op vertakte aminozuren, de fundamentele bouwstenen van eiwitten, als extra energiebron. Energie uit vetten wordt alleen als laatste redmiddel gebruikt als er geen andere energiebronnen beschikbaar zijn.

Het voeren van oliën aan paarden kan problematisch zijn omdat ze slecht worden verteerd in de dunne darm en de darmflora kunnen verstoren als ze in de dikke darm terechtkomen.

Het toevoegen van oliën aan het voer geeft het paard geen extra energie. In feite kan het de energieproductie uit ruwvoer verminderen.

“In de winter is mijn paard dagelijks zijn portie warme slobber en een dikke winterdeken nodig om te voorkomen dat het te koud wordt.”

Paarden hebben zich door de evolutie heen aangepast aan veeleisende klimatologische omstandigheden, zoals die in steppen, halfwoestijnen en toendra’s. In deze landschappen ervaren ze aanzienlijke temperatuurschommelingen, variërend van intense hitte tot ijzige kou. De temperatuurbereiken in deze gebieden kunnen meestal variëren van ongeveer -15°C tot +25°C.

Winterdekens kunnen inderdaad de natuurlijke temperatuurregeling van een paard verstoren, omdat ze de vacht van het paard aanzienlijk beïnvloeden. Dit kan leiden tot situaties waarin het paard het constant te warm of te koud heeft. Het is essentieel om te beseffen dat de temperatuurbehoefte van je paard niet gelijk is aan die van jou, en dus niet te snel aan te nemen dat het koud heeft, alleen omdat jij het koud hebt.

Bovendien is het voeren van slobber niet essentieel om je paard warm te houden in de winter. Thermoregulatie bij paarden vindt voornamelijk plaats door middel van hun wintervacht, het zoeken naar beschutting tegen wind of regen (zoals schuilplaatsen, bomen en struiken), en stofwisselingsaanpassingen gereguleerd door schildklierhormonen om warmteproductie te reguleren.

De schildklierhormonen spelen een cruciale rol bij de thermoregulatie van paarden. Ze kunnen het energieverbruik verhogen om warmte te produceren wanneer het paard het koud heeft. Daarom is het verstrekken van voldoende hoogwaardig hooi als energiebron essentieel om ervoor te zorgen dat je paard voldoende warmte kan genereren en comfortabel blijft in koude weersomstandigheden. Hooi voorziet je paard van de nodige calorieën en helpt bij het handhaven van zijn lichaamstemperatuur.

Oudere paarden kunnen wel soms moeite hebben om voldoende energie uit hooi te halen, vooral als ze gebitsproblemen hebben. Het aanbieden van geweekte hooi cobs of esparcette cobs is essentieel om ervoor te zorgen dat deze oudere paarden voldoende calorieën en vezels binnenkrijgen om hun lichaamstemperatuur te reguleren tijdens de winter. Dit helpt hen om warm te blijven en gewichtsverlies te voorkomen, wat vaak een zorg is bij oudere paarden, vooral in koude klimaten.

“In de winter vul ik het dieet van mijn paard aan met vitamine C voor zijn immuunsysteem door veel fruit te geven.”

Dieren zoals mensen, primaten en cavia’s hebben een specifieke behoefte aan vitamine C in hun dieet. Paarden vallen niet in deze categorie, aangezien ze in staat zijn om vitamine C zelf te produceren uit aanwezige suikers, die ruimschoots aanwezig zijn in hun voeding. Daarom is het overbodig om paarden vitamine C-rijke voedingsmiddelen zoals sinaasappels, mandarijnen, kiwi’s of andere vruchten te geven. In feite kunnen deze vruchten het evenwicht in de dikke darm aanzienlijk verstoren, wat meer nadelen dan voordelen oplevert. Het is dus raadzaam om voorzichtig te zijn bij het aanbieden van fruit en groenten aan paarden, omdat ze vergelijkbaar kunnen zijn met het geven van chocoladerepen aan hen. Het dient slechts spaarzaam en sporadisch te worden verstrekt.

“Beter goed kuil dan slecht hooi.”

Hoewel de analogie van een hamburger met friet versus een bedorven appel vaak wordt gebruikt, is het belangrijk op te merken dat een ongezond voedsel zoals kuil niet per definitie een gezondere optie wordt alleen omdat beschimmeld hooi wordt vermeden.

Kuil en andere gefermenteerde voeders zijn doorgaans niet geschikt voor paarden vanwege het inkuilproces. Tijdens dit proces worden melkzuurbacteriën, die van nature niet in de darmflora voorkomen, in grote hoeveelheden in de darmen geïntroduceerd.

Op de lange termijn kunnen deze voeders leiden tot gezondheidsproblemen bij paarden, zoals cryptopyrrolurie, zomereczeem, mok, rasp, hoefbevangenheid, lymfestuwing en verschillende andere stofwisselingsproblemen. Bovendien hebben met name droge kuilballen vaak last van schimmelproblemen tijdens de opslagperiode, omdat ze niet in staat zijn om een pH-waarde onder de 5 te bereiken en de noodzakelijke “rust” in het fermentatieproces te bereiken.

Tegen ongeveer het midden van de winter lijkt een kuilbaal meer op een brood dat in een plastic zak is verpakt en op een balkon is opgeslagen. Het is echter zo dat zowel mensen als paarden de schimmel in kuilbalen vaak niet opmerken omdat het vochtgehalte de sporen bindt (terwijl beschimmeld hooi de neiging heeft om stof te produceren), en het zure aroma van de kuil de muffe geur maskeert.

Als je blijft twijfelen over de kwaliteit van het hooi, is het verstandig om in februari een monster te nemen en dit te laten testen op microbiologische besmetting. Het komt vaak voor dat de resultaten van zogenaamd “goed” kuil verrassend slecht zijn, wat de vraag doet rijzen of beschimmeld hooi misschien toch het “gezondere” alternatief was.

We begrijpen hoe uitdagend het is voor boeren om goed hooi te produceren en voor paardeneigenaren om toegang te krijgen tot hoogwaardig hooi en het correct op te slaan. Desalniettemin blijft hooi de meest voedzame basisvoeding voor je paard en kan het niet worden vervangen door welke kuilvariant dan ook, hoe “hoogwaardig” deze ook wordt genoemd.

“In de winter mogen paarden niet in de wei.”

Op dit moment is er onder paardeneigenaren een bezorgdheid over fructanen en een kritische houding ten opzichte van weidegang in de winter en overgangsperiode. Het is opvallend dat wilde paarden gedurende het hele jaar grazen op gras zonder voortdurend last te hebben van fructaan-geïnduceerde hoefbevangenheid. Hoe is dat mogelijk?

Het verschil tussen wilde paarden en gedomesticeerde paarden heeft vooral te maken met twee belangrijke factoren: de samenstelling van het grasland en de darmflora. In de afgelopen decennia is de vegetatie op onze weiden aanzienlijk veranderd, van extensieve en minder voedzame grassen naar stressbestendige, high-performance grassen die beter bestand zijn tegen vertrappen.

Deze high-performance grassen zijn niet alleen geïntroduceerd via nieuwe zaadmengsels op weiden, maar ook door het gebruik van high-performance grassen op omliggende weilanden. Dit wordt bevorderd door stikstofbemesting en overbegrazing, waarbij te veel paarden op een te kleine oppervlakte worden gehouden.

Deze grassen bevatten aanzienlijk meer fructaan dan de extensieve grassen die eigenlijk geschikter zijn voor paardenweiden. De tweede factor is de vaak al verstoord darmflora van onze gedomesticeerde paarden.

Fructaan is een opslagkoolhydraat in planten dat, in tegenstelling tot zetmeel, niet verteerd kan worden in de dunne darm van paarden. In de dikke darm kan fructaan verteerd worden door melkzuurbacteriën, wat resulteert in melkzuur als afvalproduct, wat de darm kan verzuren. Dit is zeer problematisch voor de darmflora.

Voor wilde paarden is dit ongevaarlijk omdat hun darmen praktisch geen melkzuurbacteriën hebben. Maar als je paard al een verstoorde darmflora heeft, wordt dit een probleem.

Melkzuurbacteriën zijn overvloedig aanwezig in de dikke darm van paarden die kuilvoer of krachtvoer hebben gekregen of krijgen. Dit komt onder andere doordat krachtvoer leidt tot een overmatige vermenigvuldiging van melkzuurbacteriën, die zich van nature in het voorste deel van de maag bevinden. Vervolgens worden ze met de voedselbrij meegevoerd naar de dikke darm.

Als ze geschikte voedingsomstandigheden vinden, zoals fructanen of onverteerde geconcentreerde voercomponenten die de dunne darm omzeilen, kunnen ze zich vestigen in de dikke darm en het darmmilieu aanzienlijk verstoren. Als een paard met een verstoorde darmflora in de late herfst of winter mag grazen op high-performance grassen wanneer het fructaangehalte hoog is, kunnen deze ziekteverwekkers zich buitensporig vermenigvuldigen.

Dit resulteert in een plotselinge daling van de pH-waarde, wat leidt tot een massale afsterven van de natuurlijke darmflora. De endotoxines die hierdoor vrijkomen, kunnen vervolgens “fructaan-hoefbevangenheid” veroorzaken. Daarom is voorzichtigheid geboden wanneer je veel gedomesticeerde paarden toegang geeft tot de “winterweide”. Dit is echter vooral een probleem dat wordt veroorzaakt door de eigenaar, als gevolg van een verstoorde homeostase van de darmen in combinatie met een te intensief gebruik van de weidegronden.

Conclusie

De meest effectieve preventieve maatregel is om je paard te houden en voeren op een manier die overeenkomt met zijn natuurlijke behoeften en om geschikte therapeutische interventies uit te voeren om de darmbalans te herstellen als er in het verleden problemen zijn geweest met het dieet. Hierdoor kan het paard veilig grazen op gras tijdens de wintermaanden zonder nadelige gevolgen.