Kruidentip voor paarden: Rozemarijn

Rozemarijn stimuleert de bloedsomloop, kalmeert hartritmestoornissen en verhoogt de bloeddruk, versterkt het spijsverteringsstelsel, vermindert winderigheid, versterkt het zenuwstelsel en helpt bij migraine, stress, onrust, spanningen en buikkrampen

Wetenschappelijk bewezen effect(en)

Werkt samentrekkend, antibacterieel, schimmelwerend, ontstekingsremmend, krampstillend en toniserend.
Kan worden toegepast bij maag-darmproblemen en insulineresistentie.
Bevat etherische oliën, terpenen (kamfer, eucalyptol en andere), fenolen (waaronder cafeïne), thymol, verbanol, looistoffen en bitterstoffen, kamfer, bèta-sitosterol, flavonen, salicylaten en saponinen.

Contra-indicaties

Niet voeren aan drachtige merries – kan weeën opwekken of abortus veroorzaken

Wanneer wordt het verzameld?

Bloemen tijdens de bloeitijd in het voorjaar (maart – april).
Bladeren kunnen het hele jaar door worden geoogst, omdat rozemarijn tot de groenblijvende planten behoort.

Welke delen van de plant worden gebruikt?

Bloemen; bladeren kunnen direct worden gevoerd, maar vaak moeten ze klein gesneden en door het voer gemengd worden zodat paarden ze willen eten. Uit de bladeren en stengels wordt ook de etherische olie gewonnen.

Hoe bereid je het?

Bladeren puur of gemengd door het voer geven, etherische olie (verdund!) kan uitwendig worden toegepast.
Bladeren kunnen ook als thee worden gegeven.
Zalven zijn geschikt voor uitwendig gebruik.

Trivia

In het Middellandse Zeegebied is rozemarijn een veelvoorkomende plant die vaak als kruid in de lokale keuken wordt gebruikt. Al in de oudheid werd rozemarijn door de Egyptenaren, Grieken en Romeinen gewaardeerd als heilige plant die zowel voor liefde als voor de dood stond. Daarom werd hij gebruikt bij begrafenissen en bruiloften. In de klassieke oudheid was de plant gewijd aan Aphrodite en symboliseerde zo liefde en schoonheid. Ook in de werken van Shakespeare komt rozemarijn voor, en wel in zijn tweede betekenis: als rouwplant. Voor het raam geplant of in bosjes gebrand als wierook (vandaar de naam “wierookkruid”), zou rozemarijn het huis beschermen tegen kwade geesten.

Sanoanimal Kruidentip:

Rozemarijn komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied, waar het een vaste plek heeft als keukenkruid. De naam betekent letterlijk „roos van de zee“, en tegenwoordig wordt rozemarijn vooral in Spanje, Frankrijk en de Verenigde Staten geteeld. Dit niet veeleisende, winterharde kruid kan echter ook in onze streken in de tuin of in een balkonbak worden geplant. In de zomer kun je dan genieten van de mooie bloei en de heerlijke geur die het verspreidt zodra de zon erop schijnt.

Al in het oude Egypte werden zalven met rozemarijn gemaakt om zich tegen de hitte te beschermen, omdat de etherische oliën een verfrissende (toniserende) werking hebben. Monniken brachten de rozemarijn vanuit het Middellandse Zeegebied naar onze streken. In de 16e eeuw zou rozemarijn ook hier indruk hebben gemaakt met zijn geneeskracht: het alcoholische destillaat van rozemarijnbloemen dat bekendstaat als “Aqua Reginae Hungariae” (Hongaars koninginnewater) zou de 72-jarige verlamde koningin Isabella van Hongarije zoveel jeugd en schoonheid hebben teruggegeven, dat de koning van Polen haar ten huwelijk vroeg – hoewel dit waarschijnlijk ook te maken had met een gewenste alliantie tussen Polen en Hongarije.

Rozemarijn heeft, net als zijn naaste verwanten salie, tijm en lavendel, een zeer sterk aroma dat al vrijkomt wanneer je de blaadjes licht tussen je vingers wrijft.

Net als de meeste kruiden met een hoog gehalte aan etherische oliën, is ook rozemarijn onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Daardoor weten we inmiddels veel over de invloed ervan op de stofwisseling van de mens. Naast het gebruik in de cosmetica behoort rozemarijn – dankzij zijn brede scala aan natuurlijke werkstoffen – in de humane geneeskunde tot de veelbelovende kruiden bij de behandeling van uiteenlopende aandoeningen zoals insulineresistentie, Parkinson en Alzheimer.

De etherische oliën worden (verdund met een neutrale olie) uitwendig toegepast en zouden toniserend, dus verkwikkend, werken op vermoeide spieren. Rozemarijn werkt daarnaast ontstekingsremmend, antibacterieel en heeft een schimmelwerende werking. Om deze reden kan de etherische olie ook uitwendig worden ingezet bij huidinfecties zoals schimmelinfecties – maar ook hier geldt: altijd eerst verdunnen met een neutrale olie. Vooral hardnekkige of resistente kiemen kunnen met rozemarijn effectief bestreden worden. Bij uitwendig (topisch) gebruik mag de olie echter nooit meteen op grote huidoppervlakken worden aangebracht, omdat sommige paarden overgevoelig kunnen reageren. Test daarom altijd eerst op een klein stukje gezonde huid hoe het paard reageert.

Als rozemarijn gevoerd wordt, heeft hij meerdere werkingen op het spijsverteringskanaal: hij werkt krampstillend en bestrijdt door zijn antibacteriële en schimmelwerende eigenschappen dysbiose in het spijsverteringsstelsel. Daarom is hij bijzonder geschikt voor paarden met verstoringen in de dikke darm, zoals winderigheid, diarree of dunne mest. Ook paarden die na het weiden snel last krijgen van gasophoping in de maag en daardoor gaan „boeren“ (niet te verwarren met luchtzuigen), kunnen baat hebben bij de werking van rozemarijn. Ideaal is hierbij een kruidenmengsel dat naast rozemarijn ook tijm en oregano bevat, omdat deze kruiden eveneens antimicrobieel werken.

OKAPI Paardenvoer Darmkruiden bevatten rozemarijn, tijm, oregano en andere belangrijke kruiden. — Kruidenmengsels zoals OKAPI Darmkruiden bevatten naast rozemarijn ook tijm en oregano en kunnen paarden ondersteunen bij spijsverteringsproblemen.
© OKAPI

Ook paarden die gevoelig zijn voor stresskolieken of andere stresssymptomen, kunnen baat hebben bij een kuurgewijze toediening van rozemarijn, omdat dit kruid ontspannend en herstellend werkt op het zenuwstelsel. Oudere paarden profiteren bovendien van de in rozemarijn aanwezige salicylaten. Deze werken bloedverdunnend en bevorderen zo de doorbloeding van de extremiteiten. Daarnaast versterkt rozemarijn het vaak ouderdomsverzwakte hart en helpt het om de bloeddruk te stabiliseren.

Bijzonder interessant is het effect van rozemarijn als het gaat om onze geliefde dikke pony’s. Bij veel van hen gaat het overgewicht gepaard met insulineresistentie, waardoor de bloedsuiker na het eten niet meer adequaat gereguleerd kan worden. De werkzame stoffen in rozemarijn zorgen aantoonbaar voor een verbeterde reactie op het insulinesignaal, waardoor de bloedsuikerspiegel weer beter onder controle blijft. Zo wordt niet alleen het risico op hoefbevangenheid (getriggerd door een te hoge bloedsuikerspiegel) verminderd, maar kan men – in combinatie met de juiste voeding en een aangepast bewegingsplan – ook het gewicht terugbrengen naar een gezond niveau. Voor een optimale werking moet rozemarijn in dit geval beslist als verse plant worden gebruikt, niet gedroogd.

Je ziet dus: rozemarijn behoort tot de echte “alleskunners” binnen de fytotherapie. Daarom zou iedere paardeneigenaar altijd een mooie struik binnen handbereik moeten hebben – in de eigen tuin of bij de stal geplant, of desnoods gewoon in een balkonbak of op de vensterbank van de keuken.

Bewezen effectief is een dagelijkse dosering van tot 30 g gedroogde of 50 g verse rozemarijnblaadjes gedurende een periode van vier tot zes weken (pony’s krijgen ongeveer de helft).

Let op: rozemarijn mag niet aan drachtige merries worden gevoerd! Ook vóór deelname aan wedstrijden moet een voederpauze van 48 uur worden aangehouden, omdat sommige van de werkzame stoffen op de dopingslijst staan.

Bronnen

Fritz, Dr. C., Maleh, S. (2020): Zivilisationskrankheiten des Pferdes – ganzheitliche Behandlung chronischer Krankheiten. Thieme Verlag, Stuttgart. 2. aktualisierte Auflage.
Korz, N. und Müller, A-K. (2020): Der Kräuterguide für Pferde.
Lamprecht, S. (2020): Die Heilkraft der Natur – Tolles Wissen über die natürlichen Heilmethoden und Omas Hausmittel. garant Verlag GmbH.
González-Minero, F. J., Bravo-Díaz, L., & Ayala-Gómez, A. (2020). Rosmarinus officinalis L.(Rosemary): An ancient plant with uses in personal healthcare and cosmetics. Cosmetics, 7(4), 77.
Luqman, S., Dwivedi, G. R., Darokar, M. P., Kalra, A., & Khanuja, S. P. (2007). Potential of rosemary oil to be used in drug-resistant infections. Alternative Therapies in Health & Medicine, 13(5).
Al-Sereiti, M. R., Abu-Amer, K. M., & Sena, P. (1999). Pharmacology of rosemary (Rosmarinus officinalis Linn.) and its therapeutic potentials.
Habtemariam, S. (2016). The therapeutic potential of rosemary (Rosmarinus officinalis) diterpenes for Alzheimer’s disease. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2016.
Gad, A. S., & Sayd, A. F. (2015). Antioxidant properties of rosemary and its potential uses as natural antioxidant in dairy products—A review. Food and Nutrition Sciences, 6(01), 179.
De Macedo, L. M., Santos, É. M. D., Militão, L., Tundisi, L. L., Ataide, J. A., Souto, E. B., & Mazzola, P. G. (2020). Rosemary (Rosmarinus officinalis L., syn Salvia rosmarinus Spenn.) and its topical applications: A review. Plants, 9(5), 651.
Satoh, T., Trudler, D., Oh, C. K., & Lipton, S. A. (2022). Potential therapeutic use of the rosemary diterpene carnosic acid for Alzheimer’s disease, Parkinson’s disease, and long-COVID through NRF2 activation to counteract the NLRP3 inflammasome. Antioxidants, 11(1), 124.
Rahbardar, M. G., & Hosseinzadeh, H. (2020). Therapeutic effects of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) and its active constituents on nervous system disorders. Iranian journal of basic medical sciences, 23(9), 1100.
Moore, J., Yousef, M., & Tsiani, E. (2016). Anticancer effects of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) extract and rosemary extract polyphenols. Nutrients, 8(11), 731.
De Oliveira, J. R., Camargo, S. E. A., & De Oliveira, L. D. (2019). Rosmarinus officinalis L.(rosemary) as therapeutic and prophylactic agent. Journal of biomedical science, 26(1), 1-22.
Aziz, E., Batool, R., Akhtar, W., Shahzad, T., Malik, A., Shah, M. A., … & Thiruvengadam, M. (2022). Rosemary species: A review of phytochemicals, bioactivities and industrial applications. South African Journal of Botany, 151, 3-18.
Nieto, G., Ros, G., & Castillo, J. (2018). Antioxidant and antimicrobial properties of rosemary (Rosmarinus officinalis, L.): A review. Medicines, 5(3), 98.
Hassani, F. V., Shirani, K., & Hosseinzadeh, H. (2016). Rosemary (Rosmarinus officinalis) as a potential therapeutic plant in metabolic syndrome: a review. Naunyn-Schmiedeberg’s archives of pharmacology, 389, 931-949.
Bao, T. Q., Li, Y., Qu, C., Zheng, Z. G., Yang, H., & Li, P. (2020). Antidiabetic effects and mechanisms of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) and its phenolic components. The American journal of Chinese medicine, 48(06), 1353-1368.
Naimi, M., Vlavcheski, F., Shamshoum, H., & Tsiani, E. (2017). Rosemary extract as a potential anti-hyperglycemic agent: Current evidence and future perspectives. Nutrients, 9(9), 968.
Sedighi, R., Zhao, Y., Yerke, A., & Sang, S. (2015). Preventive and protective properties of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) in obesity and diabetes mellitus of metabolic disorders: a brief review. Current Opinion in Food Science, 2, 58-70.
Erkan, İ. E., & Aşcı, Ö. A. (2020). Studies on Antimicrobial, Antifungal and Antioxidant Properties of Rosemary: A Review. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(12), 2708-2715.

Meer kruidentips vind je hier: Sanoanimal kruidentips voor paardenvoeding

Over
Laatste berichten

Team Sanoanimal

🇩🇪 Wir sind ein erfahrenes Team von Therapeuten, spezialisiert auf Futterberatung und integrierte Tiertherapien für Pferde. Mit umfassender Erfahrung in der Behandlung von Stoffwechselproblemen setzen wir auf artgerechte Fütterung und naturheilkundliche Mittel, um die Gesundheit Ihres Pferdes zu verbessern. Profitieren Sie von unserem Wissen für das Wohl Ihres Pferdes.

🇬🇧 We are an experienced team of therapists specializing in feed consultation and integrated therapies for horses. With extensive experience in treating metabolic issues, we focus on natural, species-appropriate feeding and proven naturopathic remedies to enhance your horse's health. Benefit from our expertise to ensure the well-being of your horse.

Laatste berichten van Team Sanoanimal (alles zien)